Ինչպես «Հանրայինը» և «Արմենպրեսը» անտեսեցին Արցախի Հանրապետության հռչակման օրը
Հայկ Հովհաննիսյան, #CivilNetCheck
2025 թվականի սեպտեմբերի 2-ին՝ Արցախի Հանրապետության հռչակման 34-րդ տարեդարձի օրը, Հանրային հեռուստաընկերությունը և «Արմենպրես» պետական գործակալությունը որևէ կերպ չեն լուսաբանել արցախյան թեմայով այդ օրը տեղի ունեցած իրադարձություններն ու հնչած հայտարարությունները։
Նրանց եթերից և լրահոսից դուրս են մնացել «Եռաբլուր» պանթեոնում Արցախյան պատերազմների զոհերին նվիրված «Արցախի կանչը» հուշահամալիրի բացումը, «Արցախը՝ չկարգավորված հակամարտություն, վերադարձի իրավունք» խորագրով համաժողովը, նույն օրը երեկոյան Ազատության հրապարակում կայացած արցախցիների «Միասնության» հանրահավաքը։
Չեն լուսաբանվել նաև Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդի ուղերձն ու Արցախի Ազգային ժողովի հայտարարությունը՝ ուղղված արցախահայության իրավունքների պաշտպանությանը։
#CivilNetCheck-ն ուսումնասիրել է սեպտեմբերի 2-ի իրադարձությունների լուսաբանումը, օրենսդրական դաշտը և պարզաբանումներ ստացել պատկան մարմիններից։
Պաշտոնական լռություն, անտեսված իրադարձություններ
Սեպտեմբերի 2-ին Հանրային հեռուստաընկերության «Լուրեր» հաղորդման՝ օրվա ընթացքում հեռարձակված վեց թողարկումներից (1,2,3,4,5,6) և 1lurer.am կայքի լրահոսից ամբողջությամբ դուրս էին մնացել Արցախի Հանրապետության հռչակման և դրա հետ կապված օրվա իրադարձությունները։
Փոխարենը լուսաբանվել էին, օրինակ, վարչապետի տիկին Աննա Հակոբյանի՝ Պեկին ուղևորությունը, Հայաստանում շինարարության աճը, Սասունիկի միջնակարգ դպրոցի և Արմավիրի նոր զբոսայգու շահագործման հանձնվելը, Եղվարդի խնձորի այգիները, նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի դատավարությունը և այլ թեմաներ։
Արցախի և արցախցիների հետ կապված իրադարձությունները բացակայում էին նաև «Արմենպրեսի» օրվա լրահոսից։ Այնինչ նախորդ տարիներին գործակալությունը, ինչպես և «Լուրերը», լայնորեն լուսաբանում էր օրվա խորհուրդը՝ լուրերի, ֆոտոռեպորտաժների և հոդվածների տեսքով։
Օրինակ՝ 2023-ի սեպտեմբերի 2-ին Հանրային հեռուստաընկերության «Լուրերի» շրջանակում հատուկ ռեպորտաժ էր պատրաստվել Արցախի Հանրապետության հռչակման իրադարձությունների վերաբերյալ և ներկայացվել ՀՀ վարչապետի, Հանրապետության նախագահի, ԱԺ նախագահի, ինչպես նաև Արցախի ԱԺ նախագահի օրվա ուղերձները։
Այս տարվա սեպտեմբերի 2-ին, ի տարբերություն 2018-2023 թվականների, ՀՀ վարչապետը, Հանրապետության նախագահը և ԱԺ նախագահը որևէ ուղերձ չհղեցին։
Ի տարբերություն Հանրային հեռուստաընկերության և «Արմենպրես» գործակալության՝ Հանրային ռադիոն այս տարի էլ թեմային անդրադարձել է։ Լուսաբանվել է «Արցախի կանչը» հուշակոթողի բացումը։ Բացի այդ, հեռարձակվել է «Արցախի կորստի ու հիշողության նոր խորհրդանիշ է Եռաբլուրում» վերտառությամբ ռեպորտաժը, որում ռադիոն անդրադարձել է արցախյան պատերազմի և 2023-ի սեպտեմբերի 25-ին Ստեփանակերտի վառելիքի պահեստի պայթյունի զոհերի հարազատների պատմություններին։
Ի՞նչ է պարտավորեցնում օրենքը
Հանրային հեռուստաընկերության գործունեությունը կարգավորվում է «Տեսալսողական մեդիայի մասին» օրենքով։ Օրենքի 22-րդ հոդվածը սահմանում է, որ Հանրային հեռարձակողները պետք է ղեկավարվեն օբյեկտիվության, անկողմնակալության, բազմազանության և բազմակարծության սկզբունքներով։
Նույն հոդվածը պարտավորեցնում է «հասարակական առավել հնչեղություն ունեցող տեղեկատվության հեռարձակման համար օգտագործել ամենադիտելի եթերային ժամանակը` ներկայացնելով խնդրի կամ հարցի վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրությունը, կարծիքների բազմազանությունը»։ Իր հերթին, Հանրային հեռուստաընկերության կայքում նշված է, որ «Լուրերի» թողարկումների «առանցքում այն ամենն է, ինչ կարևոր է, հետաքրքիր և հրատապ: Պարբերաբար թարմացվող նորություններ Հայաստանից, Արցախից, Սփյուռքից, տեղեկատվություն՝ տարածաշրջանից և միջազգային հանրությունից:»։
«Արմենպրես» լրատվական գործակալությունը ղեկավարվում է «Զանգվածային լրատվության մասին» օրենքով։ Օրենքի 4-րդ հոդվածի համաձայն՝ լրատվական գործունեություն իրականացնողները գործում են ազատորեն՝ իրավահավասարության, օրինականության, խոսքի ազատության և բազմակարծության սկզբունքների հիման վրա։ Գործակալության «Մեր մասին» բաժնում նշվում է, որ այն լուսաբանում է «քաղաքական, տնտեսական, հասարակական, առողջապահական, տեխնոլոգիական, մշակութային, սպորտային ոլորտներում տեղի ունեցող զարգացումներին»՝ գործելով «անկողմնակալության սկզբունքի հիման վրա»։
Ինչ են պարզաբանում իրավասու մարմինները
#CivilNetCheck-ը սեպտեմբերի 3-ին պաշտոնական հարցումներ էր ուղարկել Հանրային հեռուստաընկերությանը, «Արմենպրեսին» և պատասխանատու կառույցներին։
Հանրային հեռուստաընկերությունից ստացված պատասխանում նշվում է, որ նշված իրադարձությունների «պարտադիր լուսաբանման իրավական պահանջ չկա», իսկ լուսաբանումն իրականացվում է՝ ելնելով ռեսուրսների առկայությունից և առաջնահերթությունների գնահատումից։
Հեռուստաընկերությունը նաև հավելել է, որ հանրային հնչեղություն ունեցող իրադարձություններին կարող են անդրադառնալ նաև՝ «այլ հաղորդաշարերում՝ փաստավավերագրական ֆիլմերի և տարբեր ձևաչափերի միջոցով»։
Սակայն սեպտեմբերի 2-ից մինչև սեպտեմբեր 11-ը Հանրային հեռուստաընկերության հարթակներում մեզ չհաջողվեց գտնել Արցախի հռչակման կամ հարակից թեմայով որևէ հոդված, փաստավավերագրական ֆիլմ կամ այլ ձևաչափի հաղորդում։
Միակ թեմատիկ քննարկումը, որ հնարավոր եղավ գտնել, սեպտեմբերի 6-ի «Հանրային քննարկում» հաղորդումն էր՝ «Ղարաբաղի վերադարձ և Ղարաբաղ վերադարձ. ինչպե՞ս» վերտառությամբ, որի շրջանակում մասնակիցները խոսել են սեպտեմբերի 2-ի հանրահավաքին մասին, սակայն, այն որակելով ձախողված և Ադրբեջանի շահերին ծառայող։
«Արմենպրես» լրատվական գործակալությունը, խախտելով «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքով սահմանված 5-օրյա ժամկետը, բովանդակային պատասխան չի տրամադրել։ Գործակալության տնօրեն Նաիրա Նազարյանը հայտնել է, որ մեկնում է գործուղման և կպատասխանի վերադառնալուն պես՝ առանց որևէ ժամկետ նշելու։ Նա շնորհակալություն է հայտնել «իրենց գործունեության նկատմամբ հետաքրքրության համար»։
Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովը (ՀՌՀ), որը ոլորտը կարգավորող անկախ պետական մարմինն է, իր պատասխանում, ըստ էության, իրավիճակին գնահատական չի տվել՝ պատասխանատվությունը վերահասցեագրելով Հանրային հեռարձակողի խորհրդին։
ՀՌՀ-ից հայտնել են, որ մշտադիտարկումն իրականացնում են ընտրանքային սկզբունքով (յուրաքանչյուր Հեռարձակողի համար ամսվա ընթացքում առնվազն հինգ օր), և «2025 թվականի սեպտեմբերի 02-ի եթերը չի մշտադիտարկվել»։ Հանձնաժողովը նաև ընդգծել է, որ օրենքով իրեն վերապահված չէ հեռարձակողների ծրագրային քաղաքականությանը միջամտելու գործառույթ, և որ այդ հսկողությունը պետք է իրականացնի Հանրային հեռարձակողի խորհուրդը։
Հանրային հեռարձակողի խորհրդի նախագահ Վասակ Դարբինյանից հետաքրքրվել էինք՝ արդյոք խորհրդում քննարկվե՞լ է հանրային կարևորություն ունեցող այս թեմայի չլուսաբանման հարցը և պարզաբանումներ պահանջվե՞լ է Հանրային հեռուստաընկերությունից։ Ի պատասխան՝ Դարբինյանը հայտնել է, որ թեմայի շուրջ ո՛չ քննարկում է տեղի ունեցել, ո՛չ էլ ՀԸ-ից պարզաբանում է պահանջվել՝ առանց որևէ այլ մանրամասներ հայտնելու։
Քանի որ խորհուրդը Հանրայինի կառավարման բարձրագույն մարմինն է, հարցրել էինք նաև, թե ինչ քայլեր են նախատեսվում՝ ապագայում բացառելու համար ՀԸ կողմից նման իրադարձությունների անտեսումը և ապահովելու օրենքի սկզբունքների պահպանումը։ Սակայն Դարբինյանը ուշագրավ պատասխան է տվել՝ նշելով, թե այս հարցը մեր գնահատականներն է արտացոլում և չկա տեղեկություն ստանալու ակնկալիք։
«Փոխարենն աչք են շոյում հանրային կարևորագույն իրադարձությունների նկատմամբ Ձեր պատկառանքը և օրենսդրության հանդեպ ընդգծված ակնածանքը»,- ըստ էության հեգնանքով պատասխանել է Դարբինյանը։
Այսպիսով, 2025-ի սեպտեմբերի 2-ին՝ Արցախի Հանրապետության հռչակման օրը, հանրային միջոցներով ֆինանսավորվող Հանրային հեռուստաընկերությունն ու պետական «Արմենպրես» գործակալությունը չեն լուսաբանել արցախյան թեմայով հանրային նշանակության մի շարք իրադարձություններ։ Իսկ վերահսկող մարմինները, ի պատասխան լրագրողական հարցումների, հիմնականում բովանդակային պատասխաններ չեն տրամադրել։
The post Ինչպես «Հանրայինը» և «Արմենպրեսը» անտեսեցին Արցախի Հանրապետության հռչակման օրը appeared first on CIVILNET.
Թեմատիկ
Սիրողական փորձերից դեպի հայկական մուլտարտադրություն՝ AI-ի կիրառմամբ (տեսանյութ)
Սիրողական փորձերից դեպի հայկական մուլտարտադրություն՝ AI-ի կիրառմամբ
Պարտադիր զինծառայության ժամկետի կրճատում. ճանապարհ դեպի արդիական բանա՞կ, թե՞ քաղաքական քայլ
Էդուարդ Առաքելյան Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել օրինագիծ, որն առաջարկում է շարքային կազմի համար պարտադիր զինվորական ծառայության ժամկետը կրճատել 24-ից մինչև 18 ամիս՝ սկսած 2026-ի ամառային զորակոչից։ Այս որոշումը երկակի նշանակություն կարող է ունենալ։ Մի կողմից՝ այն կարող է արտահայտել բանակային բարեփոխումների նոր մոտեցում․ զորանոցային երկարատև ծառայության փոխարեն շեշտը դնել պատրաստության որակի վրա և ստեղծել ավելի հավասարակշռված զինված ուժեր։ Մյուս կողմից՝ այն կարող է լինել ներքաղաքական քայլ և կառավարության քաղաքական ռազմավարության մաս՝ ուղղված հասարակական լարվածության նվազեցմանը և սեփական առաջադիմականության ցուցադրմանը՝ որպես հին, խորհրդային մոտեցումներից հրաժարվելու և արդիականացմանն իրենց նվիրվածության ապացույց։ Ինչու հին մոդելը այլևս կիրառելի չէ Ցանկացած պարագայում, […] The post Պարտադիր զինծառայության ժամկետի կրճատում. ճանապարհ դեպի արդիական բանա՞կ, թե՞ քաղաքական քայլ appeared first on CIVILNET.
UBPay և URemit դրամական փոխանցումների համակարգերը դարձել են գործընկերներ
Հասցեատերերը կարող են գումարը ստանալ նշված երկրների ազգային արժույթով՝ բանկային հաշվեհամարին, քարտին կամ կանխիկ եղանակով: Uremit ցանցն ունի 150 000 վճարման կետ: Միջնորդավճարը կազմում է՝ սկսած 1%:
YoPhone-ը ևYoHealth-ը մասնակցում են YoCamp 2025-ին
Միջոցառման շրջանակում անցկացվել է «Արհեստական բանականության (AI) ինտեգրումը» բիզնեսում թեմայով համաժողով, որին մասնակցել է ավելի քան 120 ուսանող և երիտասարդ մասնագետ Հայաստանի ավելի քան 10 բուհերից։
ՊՆ-ն առաջարկում է պարտադիր զինծառայությունը կրճատել կես տարով՝ սկսած 2026-ից
Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել օրենքի նախագիծ, որով առաջարկվում է 2026-ի ամառային զորակոչից սկսած շարքային կազմի պարտադիր զինվորական ծառայության ժամկետը 24 ամսից կրճատել՝ սահմանելով 18 ամիս։ Նշվում է, որ նախաձեռնությունը բխում է Կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրից, որով նախատեսվում էր կրճատել պարտադիր ծառայության ժամկետը՝ զինված ուժերում պայմանագրային զինծառայողների թիվն ավելացնելու հաշվին։ Ըստ նախագծի հիմնավորման՝ վերջին տարիներին պայմանագրային ծառայությունը գրավիչ դարձնելու ուղղությամբ արդյունավետ քայլեր են իրականացվել, օրինակ ներդվել է «Պաշտպան հայրենյաց» ծրագիրը, արհեստավարժ սերժանտական և ատեստավորման համակարգերը, ինչպես նաև սահմանամերձ զորամասերում ծառայության խրախուսումը։ ՊՆ-ն պնդում է, որ այս բարեփոխումների դրական արդյունքները, ըստ ՊՆ-ի, թույլ են տալիս անցում կատարել 18-ամսյա ծառայության։Հիմնավորում […] The post ՊՆ-ն առաջարկում է պարտադիր զինծառայությունը կրճատել կես տարով՝ սկսած 2026-ից appeared first on CIVILNET.
Կեղծ ներդրումային հարթակներ՝ բանկերի ու վարչապետի անունից
Շուշան Ստեփանյան, #CivilNetCheck Սոցցանցերում տարածվում են գովազդային գրառումներ հայաստանյան մի շարք բանկերի և ռուսական «Գազպրոմբանկի» անունից։ Դրանք խոստանում են ներդրումային հարթակի հասանելիություն, որի միջոցով հնարավոր է իբր գումար աշխատել։ «Ամերիաբանկը բացել է հասանելիությունը հարթակին: Սկսում ենք 65,000 դրամից, ամսական ստանում ենք սկսած 675,000 դրամից»,-նշված է «Ամերիաբանկի» անունից տարածվող գրառման մեջ։ Մինչդեռ, այս գրառումները կեղծ են։ Դրանց իրական նպատակը, հայտնի բանկերի անունն օգտագործելով, վստահություն ներշնչելն ու քաղաքացիներին դրդելն է ներդրումներ կատարել կասկածելի հարթակներում, որը կարող է հանգեցնել ֆինանսական կորուստների։ Նույն սխեման՝ տարբեր անուններով Նույն տեքստը տարածվում է «Արդշինբանկի» անունից։ Այդ գովազդային գրառումներին կցված է նույն in.invesstt.site անվանումով կայքը։ Հրահանգների հաջորդականությունը ևս […] The post Կեղծ ներդրումային հարթակներ՝ բանկերի ու վարչապետի անունից appeared first on CIVILNET.